لزوم فرهنگ‌سازی در حوزه عفاف و حجاب

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ در حالی که پس از حوادث و آشوب های سال گذشته بی حجابی به وسیله افراد مغرض یا ناآگاه به پدیده ناپسند و نابهنجار در برخی نقاط کشور ازجمله تهران تبدیل شد، دلسوزان و دغدغه مندان انقلاب اسلامی مطالبات به حق خود را در زمینه لزوم فرهنگ سازی در زمینه رعایت حجاب و در وهله بعد، مقابله قاطع با افرادی که مغرضانه کشف حجاب می کنند، مطرح کرده اند.

این در حالی است که این روزها بحث بررسی لایحه «عفاف و حجاب» بر سر زبان هاست و با وجود برخی موافقت ها و مخالفت ها، رئیس مجلس شورای اسلامی گفت، حتی یک روز هم در تصویب قانون عفاف و حجاب تأخیر نخواهند کرد و به‌ زودی مردم و دغدغه مندان انقلاب اسلامی شاهد بررسی آن در صحن مجلس شورای اسلامی خواهند بود.

با فرهنگ‌سازی، گفت‌وگو و تبیین زوایا و مباحث لزوم رعایت حجاب در جامعه که اخلاقی، اعتقادی و حق اجتماعی همه افراد است، افراد به راه صحیح بازمی‌گردند

به باور کارشناسان، آنچه در این میان بیش از هر چیزی بایسته به نظر می آید؛ لزوم حفظ آرامش جامعه از سوی دلسوزان انقلاب و افرادی است که به حق خواستار رعایت قانون و انگاره های اسلامی در جامعه هستند. در سوی مقابل، مسئولان نیز باید علاوه بر سرمایه گذاری در حوزه فرهنگی و حجاب، برخورد بدون مماشات با هنجارشکنان جامعه را در دستورکار خود قرار دهند.

برای بررسی ابعاد این موضوع با معصومه آقایی، مشاور استاندار و مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری البرز گفت وگو انجام داده ایم که مشروح آن در زیر بیان می شود.

راهبرد معاصر: بعد از آشوب های سال گذشته در کشور شاهد برملا شدن باطن واقعی افراد مغرضی بودیم که اعتقادی به حجاب و شعائر دینی نداشتند و پدیده کشف حجاب جای شل حجابی را گرفت. بی تردید بخشی از این روند ناشی از ضعف فرهنگی است. برای پر کردن این خلأ چه اقدامات و راهکارهایی پیشنهاد می کنید؟

آقایی: خانم‌هایی که اقدام به کشف حجاب کردند به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ نخست، افرادی که مغرضانه این کار را انجام می‌دهند و تعدادشان بسیار کم است. این افراد حتی مایل به صحبت کردن در این زمینه نیستند و فرهنگ‌سازی، گفت‌وگو و ... روی این دسته افراد تأثیری ندارد. دوم‌، افرادی هستند که غرض ورزی و زاویه با حجاب ندارند.

هرچند میان این افراد نیز عده اندکی ممکن است شل حجاب تلقی شوند یا حتی بدون غرض کشف حجاب کنند، ولی با فرهنگ‌سازی، گفت‌وگو و تبیین زوایا و مباحث لزوم رعایت حجاب در جامعه که اخلاقی، اعتقادی و حق اجتماعی همه افراد است، این افراد به راه صحیح بازمی‌گردند و حجابی را برمی‌گزینند که دست‌کم معیارهای لازم شرعی و قانونی دارد.

راهکار مقابله با پدیده بی‌حجابی قطعاً فرهنگ‌سازی، گفتمان سازی و تبیین موضوع حجاب است، اما برای درصد اندکی که مغرض هستند و تمایل به گفتمان ندارند، باید انگاره‌های بازدارنده قانونی وجود داشته باشد تا بتوان با نظارت و بازدارندگی جلوی بی‌عفتی و بی‌حجابی را گرفت.

راهبرد معاصر: به تازگی موضوع بررسی لایحه «عفاف و حجاب» در مجلس شورای اسلامی مطرح شده است. فارغ از ضعف ها و قوت ها، راهکار قانونی و مطلوب برای مقابله با پدیده «بی حجابی» را چه می بینید و آیا استفاده صرف از ابزار پلیس و قوه قهریه کافی است؟

آقایی: گفته می‌شود لایحه عفاف و حجاب درصدد شفاف سازی بخش قضایی این موضوع است و اصلاً به این معنی نیست بخواهد کل فرهنگ عفاف و حجاب را در این لایحه خلاصه کند. قانون حفظ حجاب وجود دارد و به همه ارگان‌ها ابلاغ شده، لازم الاجراست و البته زوایای مختلفی دارد.
 
فارغ از اینکه لایحه عفاف و حجاب قوت‌ها و ضعف‌هایی دارد، درصدد است تنها بخش قضایی موضوع را شفاف سازی کند و اگر بحث پلیس، ضابط قضایی و ... مطرح می‌شود، صرفاً شفاف سازی همین بخش مدنظر قرار دارد و در حال حاضر مبنا این است اصلاحاتی انجام شود.

به نظر می‌آید برای تبیین چنین لایحه‌ای و تبدیل آن به قانون باید «تبیین قبل از انتشار» انجام شود و قبل از اجرای قانون فرهنگ سازی شکل بگیرد تا اگر لایحه یا قانون منتشر شد دافعه‌ ایجاد نکند و با اقبال عمومی برای اجرا در جامعه مواجه شود.

راهبرد معاصر: کارشناسان معتقدند برای مقابله با پوشش های نابهنجار از سویی و تشویق به پوشش های با معیار ایرانی-اسلامی باید وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری نهادهای نظارتی روند حذف لباس های ارزان قیمت خلاف ارزش ها را با چادر، مانتو و پوشش های ایرانی-اسلامی در پیش بگیرد. این روند را مناسب می دانید؟ تحلیلتان از چنین ایده ای چیست؟

آقایی: واقعیت میدانی نشان می‌دهد بانوانی که اصرار ندارند لباس نامتناسب با انگاره‌های اجتماعی بپوشند، در بازار برای انتخاب پوشش مناسب با چالش جدی مواجه‌ هستند و ناگزیر از هر آنچه در بازار عرضه می‌شود استفاده می کنند که این خود بزرگترین چالش در حوزه انتخاب پوشش در جامعه امروزی است. بنابراین باید عرضه پوشاک مناسب در جامعه به حدی باشد که از لحاظ کمی و کیفی و قیمت ، خلأ‌ در بازار احساس نشود و همه بتوانند به راحتی به پوشاک مناسب و منطقی و متناسب با انگاره‌های قانونی و عرفی دسترسی داشته باشند.

برای درصد اندکی که مغرض هستند و تمایل به گفتمان ندارند، باید انگاره‌های بازدارنده قانونی وجود داشته باشد تا بتوان با نظارت و بازدارندگی جلوی بی‌عفتی و بی‌حجابی را گرفت

معتقدم باید راهکارهای مختلفی برای نیل به این هدف تعریف شود، ازجمله اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت به موضوع ورود کند و تسهیلگر تولید و توزیع پوشاک مناسب در جامعه باشد، زیرا اتحادیه پوشاک زیرمجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت است و می‌تواند به طور کارشناسی و ویژه عمل کند تا از لحاظ کمی لباس‌های مناسب در بازار در دسترس قرار بگیرد و بعد اینکه به لحاظ قیمت و کیفی حمایت‌های اقتصادی خوبی از اقشاری که تمایل به پوشش مناسب دارند، انجام شود.

در حال حاضر قیمت لباس‌هایی که با عنوان ایرانی-اسلامی عرضه می‌شود چندین برابر قیمت پوشاک نامناسب و مغایر با اصول اجتماعی، فرهنگی و عرفی کشورمان است.

راهبرد معاصر: توصیه شما به عنوان اولاً یک خانم و دوماً مسئول دغدغه مند در حوزه عفاف و حجاب به بانوان مذهبی جامعه که از شرایط فرهنگی موجود در زمینه کشف حجاب و بدحجابی ناراضی هستند، چیست؟

آقایی: با توجه به حساسیت‌های رخ داده در جامعه در حوزه حجاب، بانوان دغدغه مند نباید به هیچ عنوان به سمت و سوی تنش بروند و چالش جدیدی ایجاد کنند. به اندازه‌ای موضوع حجاب مطرح شده و بهتر است بگوییم دست خورده شده که دیگر کسی نیست از اهمیت آن آگاه نباشد.

در زمینه امر به معروف و نهی از منکر ندانستن فرد شرط اصلی امر به معروف است تا در طرف مقابل امید به اثرگذاری وجود داشته باشد، ولی در حال حاضر با این پدیده مواجهیم فرد کشف حجاب کرده آگاهانه فعل خود را انجام می‌دهد، غافل نیست و در سوی مقابل آمر به معروف به دلیل فعل احسن خود در معرض آسیب‌های مالی و حتی جانی قرار می‌گیرد و برخی موارد سوء استفاده‌های رسانه‌ای می‌شود.

همه بانوان را در حال حاضر که هر سه قوه به فکر چاره افتاده‌اند توصیه می‌کنم از امر به معروفی که بازخورد تنشی داشته باشد خودداری کنند. انتظار جامعه این است در اصلاح لایحه عفاف و حجاب حمایت جامع‌تری از آمران به معروف و ناهیان از منکر به عمل آید.

در حال حاضر تبلیغ عملی بهترین اتفاق ممکن است که در این مسیر توصیه می‌کنم بانوان محجبه عرصه اجتماعی را خالی نکنند و در جامعه حضور فعال داشته باشند تا کثرت جامعه مقید به دین و حجاب در برابر قلت افراد با حجاب نامتعارف به عینه دیده شود.

راهبرد معاصر: یکی از انتقاداتی که وجود دارد، معرفی نکردن فلسفه حجاب در کانون خانواده و ضعف تربیتی است. برای پر کردن این خلأ چه راهکارهایی پیشنهاد می دهید؟

آقایی: به طور کلی در حوزه عفاف و حجاب فرهنگ سازی مناسبی انجام نشده و اگر هم کاری انجام شده، در مسیر مناسب و درست قرار نداشته است.

در زمینه حجاب تنها به جنبه تحریک نشدن یا آسیب ندیدن دیگران تأکید شده است، در حالی که محجبه بودن خود زن موضوعیت دارد و حفظ انسانیت، کرامت زن، سلامت روان و فطرت او بسیار مهم است و زن به خاطر سلامت روح و جانش توصیه به حجاب شده است.

با رعایت حجاب و عفاف فرد خروجی‌های آن را مشاهده می‌کند که آثار فرهنگی و اجتماعی مثبت و فراوانی به نفع زن دربر دارد.